Pomagaj! Ale mądrze i z głową
Pomaganie innym to nie tylko potrzeba chwili, ale też odpowiedzialność. Nie każda pomoc jest tak samo efektywna.
Dlatego chcielibyśmy dać Wam kilka uniwersalnych porad, wynikających z naszego doświadczenia, aby Wasze wsparcie było sensowne i przemyślane. To tylko wskazówki, ale warto je wziąć pod uwagę:
• Pierwsza i najważniejsza zasada: nigdy, nie obiecuj niczego, czego nie jesteś absolutnie pewien. W pomocy potrzebującym niedotrzymana obietnica to najgorsze, co może się zdarzyć. Zawód odbiera nadzieję, a brak nadziei zabija. Czasem dosłownie. Zanim coś powiesz, przemyśl to raz jeszcze na spokojnie. Czy na pewno masz dostateczną ilość środków (w tym finansowych), determinacji oraz czasu, aby spełnić obietnicę? Jeśli przy odpowiedzi na którekolwiek z tych pytań wahasz się choć przez chwilę – po prostu nic nie obiecuj.
• Nie upokarzaj ludzi, którym pomagasz. Oni są w dramatycznej sytuacji nie ze swojej winy. Robienie im zdjęć gdy przyjmują dary, jedzą, czy zmuszanie ich do podziękowań oraz wspólnych zdjęć z ofiarodawcami to nie jest dobre rozwiązanie. Pamiętaj, że to nie Ty powinieneś być na pierwszym miejscu, ale ludzie, którym ofiarowujesz swoje dobro. Pomyśl, że osoba, której pomagasz to ktoś z Twoich bliskich. Tak ją traktuj.
• Rozmawiaj z potrzebującymi. Każdy człowiek jest inny, a każda rodzina ma inne potrzeby. Nie ma cudownych rozwiązań dla wszystkich. Ludzie mają różne wykształcenie, doświadczenia i status majątkowy. Ktoś może na pierwszy rzut oka być zdrowy, ale cierpieć na poważną chorobę. Nie oceniaj, zanim nie dowiesz się wszystkiego, co pozwoli Ci uzyskać pełen obraz jego sytuacji. Dopasuj swoją pomoc do potrzeb.
• Bądź cierpliwy. Nie ponaglaj, nie zadawaj pytań, kiedy widzisz, że ktoś ma problem z odpowiedzią. Nigdy nie wiesz, co przeszła osoba, której pomagasz. Może widziała śmierć bliskich, albo przeżyła bombardowanie. Twoją rolą jest zapewnienie jej bezpieczeństwa i komfortu, również psychicznego.
• Po pierwsze rozeznaj się w potrzebach ludzi, którym chcesz ofiarować swoje wsparcie. Dowiedz się, co jest im najbardziej niezbędne w danej chwili. Człowiek uciekający przed wojną nie zabierze ze sobą więcej, niż jest w stanie unieść. Pomoc żywnościowa jest przydatna jedynie w miejscach, gdzie ludzie się zatrzymują (chwilowo lub na dłuższy czas). Z informacji medialnych wynika, że wiele osób wysłało odzież, obuwie, koce, nosidełka i wiele innych rzeczy pod polsko – ukraińskie przejścia graniczne. Teraz te dary zalegają i są narażone na zniszczenie (np. gdy spadnie deszcz). Ludzie zatrzymują się tam tylko na chwilę, po czym ruszają w dalszą drogę. Nie są w stanie niczego zabrać. Warto poszukać ośrodków, w których ci ludzie zatrzymają się na dłużej.
• Robienie „sztucznego tłoku” w miejscach, w których coś się dzieje, nie jest dobrym rozwiązaniem. Dowiedz się najpierw, czy Twoja obecność w danym miejscu będzie potrzebna/niezbędna. Pozwól spokojnie pracować odpowiednim służbom, instytucjom i organizacjom pozarządowym. Pamiętaj, że jeśli każdy chciałby pojawić się np. na granicy, to natychmiast utworzą się korki na drogach, co jeszcze bardziej skomplikuje sytuację.
• Podobnie jest z wyjazdem do regionów/krajów, które znalazły się w kryzysie. Jeśli chcesz wyjechać na wolontariat za granicę, zastanów się, co dokładnie chcesz tam zdziałać. Chcesz opiekować się dziećmi, osobami starszymi, niepełnosprawnymi? Świetnie. Upewnij się najpierw, czy w danym miejscu nie ma osób z odpowiednimi kwalifikacjami, które znają lokalny język, zwyczaje, kulturę, ale nie mogą podjąć pracy w swoim zawodzie (ze względów finansowych). Być może jest w okolicy bezrobotny nauczyciel, który marzy o tym, aby znów uczyć. Może warto pomyśleć, aby go wesprzeć finansowo i dać możliwość pracy.
• Zwróć uwagę, komu przekazujesz swoje pieniądze. Są organizacje, które pojawiają się nagle, kiedy coś na świecie się wydarzy (wojna, klęska żywiołowa, itd.). W ostatnich dniach pojawiło się mnóstwo zbiórek, które bardzo trudno zweryfikować. Jeśli masz wątpliwości, napisz do danej instytucji lub organizacji. Sprawdź, czy jest wpisana do KRS, ma stronę internetową lub czy jest jakakolwiek możliwość weryfikacji osób, które zbierają środki finansowe. Dowiedz się, jakie są koszty administracyjne danej fundacji. Ile procent środków wydaje na pomoc, a ile na obsługę biurokracji.
• Licz się z tym, że oprócz ofiar, spotkasz osoby, które będą próbowały Cię oszukać, aby uzyskać jakieś korzyści. Jeśli masz dowody lub uzasadnione podejrzenia, zgłoś to służbom. Jeśli widzisz nieprawidłowości wśród niosących pomoc TO NIGDY NIE PRZECHODŹ OBOJĘTNIE. Jeśli są to przypadkowe działania – zwróć uwagę. Jeśli intencjonalne i zmierzają do rozgłosu lub zarobku kosztem potrzebujących – nagłaśniaj.
• Z reguły najlepiej rozeznane w sytuacji i potrzebach są lokalne organizacje. Ludzie w centrum wydarzeń wiedzą, co jest w danej chwili najważniejsze. Oczywiście należy uprzednio taką organizację zweryfikować (np. prosząc o informację polską organizację, jeśli taka z nią współpracuje, wysyłając maila z pytaniami, itd.).
• Koszty transportu są często bardzo wysokie, więc warto rozeznać się, czy jest potrzeba zawożenia czegokolwiek na miejsce. Wiele organizacji wiezie przez pół świata rzeczy, które można kupić w lokalnym sklepie.
Pomagaj! Ale mądrze i z głową.